The Jakarta Post đưa tin: “Nhiều chính sách khuyến khích hấp dẫn đã khiến việc ứng dụng năng lượng mặt trời tăng gấp 8 lần ở Việt Nam trong hai năm qua, trong khi Indonesia rơi vào tình trạng “phủ bụi”, mặc dù trước đó cũng đã ban hành những ưu đãi tương tự”.
Trong khi công suất quang điện mặt trời (PV) được lắp đặt của Indonesia giảm 37% trong giai đoạn 2017-2018, công suất của Việt Nam tăng vọt 803% trong cùng kỳ, theo Đánh giá thống kê hàng năm về Năng lượng Thế giới mới nhất của BP – một trong những nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực năng lượng lớn nhất ở Indonesia .
Chuyên gia phân tích về năng lượng mặt trời Rishab Shrestha, một nhà nghiên cứu của công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie, cho biết chìa khóa thành công của Việt Nam là chương trình Feed-in-Tariff (FIT) do Bộ Công thương (MoIT) ban hành vào năm 2017.
Chương trình, được quy định theo Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg của Bộ Công thương, cam kết với các nhà đầu tư rằng điện năng lượng mặt trời sẽ được mua ở mức 9,35 UScents/kilowatt giờ (KWh).
Theo kết quả của chương trình FIT, Wood Mackenzie đánh giá các dự án Việt Nam đã lắp đặt công suất pin mặt trời để đạt 5,5 gigawatt (GW) trong năm nay, chiếm 44% tổng công suất của Đông Nam Á. Công suất lắp đặt của Việt Nam chỉ là 0,125 GW vào năm ngoái.
“Các tổ chức và nhà phát triển của khu vực [các nhà sản xuất điện độc lập] cảm thấy thoải mái khi chấp nhận rủi ro và các dự án đã nhận được tài trợ từ các ngân hàng trong và ngoài nước. FIT đã được chứng minh là một công cụ chính sách hiệu quả để tạo ra sự tăng trưởng nhanh chóng trong năng lượng tái tạo, và Việt Nam là một ví dụ về điều đó”, ông Shrestha nói.
Bộ Năng lượng và Tài nguyên khoáng sản của Indonesia cũng đã triển khai một chương trình PV FIT năng lượng mặt trời tương tự vào tháng 7/2016, 6 tháng trước khi Bộ Công thương Việt Nam ban hành chương trình FIT.
Chương trình của Indonesia, được quy định theo Quy định của Bộ trưởng Tài nguyên và Khoáng sản 19/2016, tuyên bố rằng công ty tiện ích nhà nước PLN sẽ mua điện năng lượng mặt trời ở mức 14,5 đến 25 US Cents mỗi Kwh, tùy thuộc vào khu vực.
Tuy nhiên, Indonesia đã kết thúc chương trình PV FIT năng lượng mặt trời vào đầu năm ngoái, khi ban hành quy định số 9/2018, trong đó thu hồi 5 quy định liên quan đến năng lượng tái tạo, bao gồm một quy định trong chương trình FIT.
Các nhà đầu tư đầu tiên quan tâm đến Indonesia năm 2016 đã chuyển hướng sang Việt Nam. “Chất lượng của các chính sách và quy định tại Việt Nam đã mang lại sự chắc chắn cho doanh nghiệp, quy trình kinh doanh rõ ràng hơn và lợi nhuận kinh tế tốt hơn cho các dự án”, nhà phân tích năng lượng tái tạo Fabby Tumiwa cho biết.
Ông Fabby, giám đốc điều hành của Viện cải cách dịch vụ thiết yếu (IESR), ước tính rằng Indonesia cần 120 tỷ USD trong sáu năm tới để đạt được các mục tiêu năng lượng của chính phủ. Tuy nhiên, các nhà đầu tư tiếp tục bị cản trở bởi các quy định bất lợi.
Chính phủ Indonesia đặt mục tiêu cơ cấu năng lượng tái tạo chiếm 23% tổng năng lượng vào năm 2025, theo quy định của lộ trình Kế hoạch chung về Năng lượng Quốc gia (RUEN). Năng lượng tái tạo đóng góp 18% nguồn năng lượng của Indonesia vào năm ngoái, theo đánh giá của BP.
Ông Fabby kêu gọi chính phủ, đặc biệt là Tổng thống Jokowi Widodo, người đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển năng lượng xanh xem xét các quy định và chính sách hiện hành liên quan đến năng lượng tái tạo.